Öğrenme Hedefleri
- Öğrenci Dünyanın Yedi Harikasını tanıyabilecek,
- Öğrenci Dünyanın Yedi Harikasını açıklayabilecek,
- Öğrenci Dünyanın Yedi Harikasının yapılma amaçlarını anlayabilecek,
- Öğrenci Dünyanın Yedi harikası hakkında her konuda tartışabilecek.
İÇİNDEKİLER
DÜNYANIN YEDİ HARİKASI
1. ZEUS HEYKELİ
2.İSKENDERİYE FENERİ
3.KEOPS PİRAMİDİ
4-.RODOS HEYKELİ
5.BABİL’İN ASMA BAHÇELERİ
6.KRAL MAUSOLES’UN MEZARI
7.ARTEMİS TAPINAĞI
DÜNYANIN YEDİ YENİ HARİKASI
1.MACHU PİCCU ANTİK KENTİ
2.COLLOSSEUM AMFİ TİYATROSU
3.PETRA ANTİK KENTİ
4.TAC MAHAL
5.ÇİN SEDDİ
6.CHRİSTO REDENTOR HEYKELİ
7.CHİCHEN ITZA PİRAMİDİ
Değerlendirme Soruları
KAYNAKÇA
DÜNYANIN YEDİ HARİKASI
İlkçağ yapıları içerisinde insanı en çok yedi yapı hayrete düşürmüştür. Bu yapılar İÖ 2. yüzyılda yaşayan yazar Sidonlu Antipatros bunlardan yedi tanesini diğer yapılardan üstün tutmuştur. Herkesin Dünya’nın Yedi Harikası diye bulduğu bu yedi eseri kitabında birer birer tanıtmıştır.
Bu yedi harikadan sadece Mısır’da Keops Piramidi ayakta kalmıştır, diğerleri deprem, yangınlar,savaşlar, kalıntıların başka yapılarda malzeme olarak kullanılması gibi nedenlerden yıkılmıştır.
1. Yunanistan’da Zeus Heykeli
2. Mısır’da İskenderiye Feneri
3. Mısır’da Keops Piramidi
4. Girit’te Rodos Heykeli
5. Irak’ta Babil’in Asma Bahçeleri
6. Bodrum Mausoles’un Mezarı
7. Efes’te Artemis Tapınağı
1. ZEUS HEYKELİ
Zeus Heykeli M.Ö. 450 yıllarında, adına olimpiyat oyunları düzenlenen Tanrıların kralı Zeus için, olimpiyatlara isim veren Olimpia’da inşa edilmiştir. Zeus Heykeli, bir tahta iskelet üzerine altın, fildişi ve metal parçalar yerleştirilerek yapılmıştır.
Heykelin oturduğu taban 6,5m. genişliğinde ve 1m. Yüksekliğinde, heykelin kendisi ise 13m. yüksekliğindeydi. Olimpiyat oyunları 391 yılında Theodosius tarafından putperestlik olarak değerlendirilip sona erdirilince, Zeus Tapınağı kapatıldı. Heykel, zengin Yunanlılar tarafından Constantinople’ye taşınmıştı ve 462 yılındaki büyük yangında yok olana dek orada kaldı.
2.İSKENDERİYE FENERİ
135 metre yükseklikteki fener mermerden yapılmıştır. Üzerindeki tunç ayna 70 kilometre uzaktan görülebiliyordu. Mimarlığını Kinidoslu Sostratus’un yaptığı fener depremlerle yıkılmıştı.
İskenderiye Feneri Romalıların Mısır’ı ele geçirmesinden sonra kurdukları Ptolemaios devletinin ilk kralı Ptolemy tarafından tehlikeli kıyı şeridi boyunca gemicileri yönlendirmek amacı ile Mısır’ın İskenderiye kenti kıyısındaki Faros (Pharos) adasında İÖ. 3. yüzyılda yaptırılmıştır. Proje Büyük İskender zamanında M.Ö. 290 yılları sonunda başlamış, ölümünden sonra oğlunun hükümdarlığı zamanında bitirilmiştir. Şehrin
batı limanında bulunan fener yaklaşık 166 m yüksekliğindedir.
Sadece harikaların değil bugüne kadar yaptırılmış fenerlerin en yükseğidir. Fener’in en gizemli yanı, gündüzleri bile güneş ışığını denize yansıtmak amacı ile tasarlanmış cilalı bronz aynalarıydı.
Geceleri ise aynaların önünde ateşler yakılıyor, böylece aynanın yansıttığı ışık gece yaklaşık 50 km. mesafeden görülebiliyordu. Yapı bir dizi depreme kadar bozulmadan kaldı.
Fakat depremler ve doğal şartlar sonunda çöktü. Üst kısmı 955 yılında bir deprem ve fırtınada kopan fenerin gövde kısmı da 1302’de başka bir depremde çöktü.
En sonunda 1480 yılında Memlük Sultanı Kait-bay tarafından fenerin olduğu yere yapılan bir kalede malzemeleri kullanılmak üzere tamamen yıkıldı.
3.KEOPS PİRAMİDİ
Mısır’ın Kahire kentinde, Giza bölgesinde bulunan Keops Piramidi dünyanın yedi harikasından günümüze dek tam olarak ulaşan tek yapıdır. İçinde Mısır hükümdarı Keops’un mezarı bulunan 138 metre yüksekliğindeki yapı, basamaklar şeklinde göğe doğru yükselir. İÖ 2800 yıllarında yapılan piramit, bazıları 10-15 ton ağırlığındaki 2.300.000 adet blok taşın üst üste yığılmasıyla oluşturulmuştur. Yapımı yaklaşık
30 yıl süren piramidin üzerini kaplayan parlak kalker levhalar artık yoktur.
4-.RODOS HEYKELİ
Rodos Adası’nın ilk sakinleri olan Dorlar tarafından Güneş Tanrısı Helios ithafına, 32 metre
yüksekliğinde, demir ve taşla desteklenmiş bronzdan yapılmış bir heykeldir. Öyle ki heykelin bir parmağı
bile iki insan boyundaymış. Heykelin yapımın 12 yıl sürmüş, M. Ö. 282 yılında tamamlanmış. Ancak
sadece 56 yıllık bir ömrü olmuş. M. Ö. 226’da bir deprem sonucunda en zayıf noktası olan dizinden
kırılmış ve yıkılmıştır. Devrin Mısır Firavunu heykeli onarmak için teklif etse de, Rodoslular kahinlerinin
kararı sonucu teklifi reddetmişler. 900 yıl boyunca harabe halinde kalan heykelin parçaları, Arapların
istilası sonucu Suriyeli bir Yahudiye satılmış ve 900 deve eşliğinde Suriye’ye taşınmış.
5.BABİL’İN ASMA BAHÇELERİ
Babil’in Asma Bahçeleri İÖ 6. yüzyılda Babil Kralı Nabukadnezar tarafından karısı Amyitis’i neşelendirmek için yapılmıştır. 80km uzunlukta, 100metre yükseklikte, yapay dağlar ve cennet gibi içinden sular akan yemyeşil bahçelerden oluştuğu söylenmektedir.
Büyük duvarlarla desteklenerek bitkiler için alan yaratılmış, buralara ağacın bile kök salmasına yetecek kadar çok toprak serilmiştir.
Yüksekte kalan bahçeleri sulamak için Fırat Nehri’nden su pompalanmıştır. Zamanla kumlara gömülen Babil kenti ve Asma Bahçeleri’ne ait kalıntılar arkeolojik kazıntılarla ortaya çıkarılmıştır.
Dönemin Yunan coğrafyacısı Strabo’nun, Bağdat’ın 50 kilometre güneyinde yer aldığı düşünülen ve bugün kesin izlerine rastlanmayan bu yapay doğa harikası hakkındaki tanımı ise şöyle: “Bahçeler birbiri üzerine yükselen kübik direklerden oluşuyordu. Bunların içleri çukurdu ve büyük bitkilerin ve ağaçların yetişebilmesi için toprakla doldurulmuştu. Kubbeler, sütunlar ve taraçalar pişmiş tuğla ve asfalttan yapılmıştı. Yüksekteki bahçeleri sulamak için Fırat Nehri’nden zincir pompalarla su yukarılara çıkarılıyordu. Bu şekilde üst seviyelere taşınan su, bahçeleri sulayarak teraslardan aşağıya akıyordu.”
6.KRAL MAUSOLES’UN MEZARI
Kral Mausoles için karısı ve kız kardeşi tarafından yaptırılmış bir anıt mezardır. Bodrum civarında yapılmış ve yapımı M.Ö. 350 yılında tamamlanmıştır. Sıra sütunlar, yine heykellerle süslenmiştir.
Bir piramit çatıyı desteklemektedir. Çatıda bir savaş arabası heykelin piramidin tavanını oluşturmaktadır.
Halikarnas Mozolesi’nin toplam yüksekliği 45 metredir. Bu heykeller, tanrıların değil de insanlar ve hayvanların heykelleri olmasından dolayı tarihte özel birer yer tutarlar. Bodrum Kalesi olarak geçen büyük bir kale yaptılar. Bu kalenin yapımında Halikarnas Mozolesi’nin nerdeyse bütün taşları kullandı.
7.ARTEMİS TAPINAĞI
Efes Artemis Tapınağı bugünkü İzmir il sınırları içerisinde Selçuk’taydı. Lydia Kralı Kroisos tarafından İÖ 560-550 yıllarında yaptırılan tapınak bir deli tarafından yakılınca aynı yere 3 metre daha büyüğü yapıldı.
55,10 x 115 metre boyutlarında, mermer heykelleriyle ünlü tapınak Helenistik dönem tapınaklarının en
büyüğüydü. 262 yılında Gotlar tarafından yıkılan tapınak bir daha onarılmadı ve kazılarda bulunan kalıntılar İngiltere’ye götürüldü.Bölgede bulunan Artemis heykelleri gibi birçok eser Efes ve Selçuk müzelerinde
sergilenmektedir.
DÜNYANIN YEDİ YENİ HARİKASI
İsviçre merkezli “New Wonders Vakfı”, dünyanın 7 harikasını belirlemek için başlattığı yarışmaya finalist eser katıldı. Dünyanın dört bir yanından yaklaşık 100 milyon kişi cep telefonu ve Yeni Yedi Harika adlın internet sitesinde 6 yıl boyunca oy kullanarak dünyanın yeni 7 harikasını seçti.
Oylama 7 Temmuz 2007’de (07.07.07) sona erdi. Cep telefonu ve internet oylarıyla belirlenen dünyanın yeni 7 harikası, Portekiz’in başkenti Libzon’da ilan edildi.
1. Peru’daki Machu Picchu Antik Kenti
2. İtalya’nın Roma Kenti’ndeki Colesseum Amfi Tiyatrosu
3. Ürdün’deki Petra Antik Kenti
4. Hindistan’daki Tac Mahal Anıt Mezarı
5. Çin Seddi
6. Brezilya’daki Christo Redentor İsa Heykeli
7. Meksika’daki Chichen İtza Piramidi’dir
1.MACHU PİCCU ANTİK KENTİ
Machu Picchu Antik Kenti, And Dağları’nın bir dağının zirvesinde, 2.360 m yükseklikte, Urubamba Vadisi üzerinde kurulmuş olup, Peru’nun Cusco şehrine 88 km mesafedir. Machu Picchu Antik Şehri, İnka’lı bir
hükümran olan Pachacutec Yupanqui tarafından 1450 yılları civarında inşa ettirilmiştir. İspanyol istilacılar 1532 yılında buraları feth ederken sık dağlar arasında kalmış bu Machu Picchu Antik Şehri, istilacılar tarafından fark edilmemiş ve bu sayede zarar görmemiştir. Machu Picchu Antik Kenti, 200 den fazla, merdiven sistemiyle birbirine bağlı olan taş yapıdan oluşur. Şehrin 3000 basamağı bugün hala gayet iyi
durumdadır. Kuruluş amacı ve anlamı bugüne kadar gelmiş olan tartışma konusudur.
Günümüze gelmeyi başarmış bilimsel kanıt içerikli çok fazla ipucu bulunmamasından, sadece tahminler yapılabilmektedir. Bu yüzden o zamanlardaki adı bilinmeyen Machu Picchu Antik Şehri, ismini bugün yakınlarda olan bir dağ zirvesinden almıştır.
2.COLLOSSEUM AMFİ TİYATROSU
Colosseum, Roma’nın sembolü haline gelmiş bir amfi tiyatrodur. Colosseum adı eskiden bu eserin yakınında bulunan Nero’nun çok büyük bir heykelinden dolayı verilmiştir. Colosse “çok büyük” anlamına gelir. 70 yılında imparator Vespanianus tarafından başlatılan inşaa işlemi, 82 yılında Titus tarafından bitirilmiştir.
Collosseum Amfi Tiyatrosu, çevresi 527 metre olan bir elips şeklindedir. 4 katlı olan yapının yüksekliği 50 metredir. En alt katı yerden 4 metre yüksektedir. Yapının, imparator için ayrılan ve diğerlerinden daha
geniş olan dört ana giriş haricinde 80 adet girişi vardır. Colosseum 50-55 bin kişi alabilmektedir. Girişler
bu kalabalığı 5 dakikada boşaltabilecek şekilde dizayn edilmiştir.
Yapının dışında traverten, iç kesimindeyse tüf ve tuğla kullanılmıştır. İçerisi üç ana kısma ayrılmıştır. Bunlar; arena, podyum ve mahzen kısımlarıdır. Roma İmparatorluğu devrinde sirk oyunları, araba yarışları ve gladyatör gösterileri yapılan Colosseum, 19. yüzyıla kadar dünyanın en büyük amfi tiyatrosu idi. Günümüzde bile modern stadyumların mimarilerinde örnek alınmalıdır.
3.PETRA ANTİK KENTİ
Ürdün’ün Lut Gölü ile Akabe Körfezi arasında yer alan Petra Antik Kenti M.Ö. 400 ile M.S. 106
yılları arasında Nabitler’in başkentiydi. Roma İmparatorluğu’nun işgalinin ardından M.S. 400 yıllarında deprem ve ekonomik sıkıntılar nedeniyle zaman içinde unutulan kent 1812 yılında İsviçreli gezgin Johann Burckhardt tarafından tekrar bulundu. Kentte tiyatro, tapınak, ev gibi yapılar kireç taşına oyularak yapılmıştır. 6 Aralık 1985 tarihinde Unesco tarafından Dünya Kültürel Mirası listesine dahil edilen Petra Antik Kenti, Peru’da yer alan Machu Picchu ile kardeş şehirdir.
4.TAC MAHAL
Tac Mahal, Hindistan Türk İmparatorluğu’nun Timuroğulları hanedanının 5. hükümdarı Şah Cihan tarafından, o zamanki imparatorluğun başkenti olan Hindistan’ın Agra şehrinde, Jumna Nehri’nin kıyısında yaptırılmıştır.
Dünyada aşk için dikilmiş en büyük ve en güzel anıt olarak kabul edilen bu anıt mezar, Şah Cihan’ın büyük bir aşkla sevdiği eşi Ercümend Banu’nun (Mümtaz Banu Begüm) doğum sırasında ölümü üzerine, onun hatırasına yaptırılmıştır. 1630 da inşaatına başlanan eser, 22 yıl sonra 1652’de tamamlanmıştır.
5.ÇİN SEDDİ
Dünyanın 7 Harikası’ndan biri olarak adlandırılan Çin Seddi, dünyanın en uzun geçmişe sahip ve en büyük çaplı askeri savunma projesidir. 7 bin kilometreden uzun olan Çin Seddi’nin yapım tarihi, M.Ö. 9. yüzyıla uzanır. Zamanın Orta Çin krallıkları, kuzeydeki etnik grupların saldırılarını engellemek için, sınırlarda duman işaretlerinin verildiği kule ve kaleleri birbirlerine setlerle bağladılar. Çin Seddi böylece oluşturuldu. Bu, en eski Çin Seddi idi. Çin tarihindeki ilkbahar ve sonbahar ile savaşan devletler dönemlerinde,krallıklar arasında sürekli savaşlar yaşandı. Büyük devletler birbirlerinden korunmak için, sınırlarındaki dağlara setler
inşa ettiler.
M.Ö. 221 yılında, Qin Hanedanı’nın imparatoru Yinzhen, Çin’i birleştirdikten sonra, kuzeyde göçebe yaşam sürdüren ve hayvancılıkla geçinen atlı askerlerin saldırılarını önlemek için, daha önce krallarının inşa ettirdikleri setleri birbirine bağladı. O dönemlerde Çin Seddi’nin uzunluğu 5 bin kilometreyi aşmıştı.
Çin hanedanından sonraki Han hanedanı, Çin Seddi’ni 10 bin kilometrenin üzerine çıkarttı. Han hanedanından sonraki 2 bin yılı aşkın süre içinde, her dönemin yöneticilerinin Çin Seddi’ni farklı derecelerde inşa ettirmeleriyle Çin Seddi’nin uzunluğu 50 bin kilometreyi aştı. Bu uzunluk, ekvatorun çevresinden bile fazladır.
6.CHRİSTO REDENTOR HEYKELİ
Christo Redentor, Rio de Janeiro’da Corcovado Dağı üzerinde şehrin sembollerinden biri olan İsa
heykelidir. Dağın aşağı kısmında Tijuca Milli Parkı bulunur. Corcovado 710 m yükseklikte olup, muhteşem
bir şehir manzarası sunar. Kıvrımlı bir yol ve Corcovado dağ treni, dağın zirvesinin yakınına kadar gelir.
7 Temmuz 2007 tarihinde, Dünya’nın Yeni Yedi Harikası’ndan biri seçilmiştir. Dağın zirvesinde Heitor
Silva Costa tarafından tasarlanmış ve Fransız heykeltıraş Paul Landowski tarafından beş yıl içinde gerçekleştirdiği İsa heykeli (Por Christo Redentor) bulunur. Landwoski’nin eseri 1931 yılında son bulmuş ve 12 Ekim’de dikilmiştir. 30 metre boyundaki devasa heykel 8 metre yükseklikteki bir kaide üzerinde durur ve 1.145 ton ağırlığındadır.
Yalnızca başı 3,75 metre yükseklikte olup 30 ton gelir. Açılmış kollarının genişliği 30 metredir. Heykelin inşası Katolik Derneği tarafından, aslen çirkin telefon direklerini örtmek için sipariş olarak verilmiştir. Bugün yıllık bir milyon kadar insan anıtı ziyaret eder.
7.CHİCHEN ITZA PİRAMİDİ
Meksika’nın Yucatan Yarımadası’nda, Valladodid ve Merida arasında yer alan, Kristof Kolomb öncesi dönemde kurulmuş bir Maya kentidir. Muhtemelen bir dönem Yucatan’ın merkezi olmuştur. Günümüzde Meksika’nın en çok ziyaret edilen ikinci arkeolojik sit alanıdır. Chichen-Itza’daki El Castillo adıyla tanılan Kukulkan Piramidi’nin yüksekliği üst platforma nazaran 24 m’dir. 7 Temmuz 2007’de seçilen Dünyanın Yeni Yedi Harikası’ndan biridir. Efsaneye göre kent 10. yy. da Quetzalcoatl önderliğindeki Toltekler’ce alınmıştır. Piramitin tepesinden bakıldığında 300 hektarlık bir görüş alanına sahip olunur, yani kentteki tüm yapılar görülebilmektedir.
Değerlendirme Soruları
1. Hangisi dünyanın eski yedi harikasından biri değildir?
A. Anıtkabir
B. Keops Piramidi
C. Rodos Heykeli
D. Babil’in Asma Bahçeleri
E. Artemis Tapınağı
2. Dünyanın yeni yedi harikasının ilan edildiği kent aşağıdakilerden hangisidir?
A. Brezilya
B. İsviçre
C. Portekiz
D. Hollanda
E. Türkiye
3. Dünyanın yeni yedi harikasının seçimi kaç yılda olmuştur?
A. 10
B. 5
C. 7
D. 6
E. 12
4. Hangisi Tac Mahal’i yaptıran hükümdardır?
A. Ptolemy
B. Şah Cihan
C. Keops
D. Nabukadnezar
E. Kroisos
5. Hangisi dünyanın eski yedi harikasından bugüne kadar ayakta kalan tek
eserdir? A. Artemis Tapınağı
B. Zeus Heykeli
C. Babil’in Asma Bahçeleri
D. Keops Piramidi
E. İskenderiye Feneri
KAYNAKÇA
· Esen yayınları Öss coğrafya
· Maltepe yayınları Öss coğrafya
· Temel Britannica ansiklopedisi
· Eczacıbaşı sanat ansiklopedisi
